Bệnh Dại (Rabies) là bệnh lây truyền giữa động vật và người. Đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính ở động vật máu nóng gây ra do virus Lyssa và Vesiculo thuộc họ Rhabdoviridae. Động vật sau khi nhiễm virus dại có thời gian ủ bệnh khác nhau tùy thuộc loài, độc lực của virus và vị trí vết cắn. Virus xâm nhập vào cơ thể được nhân lên và hướng tới hệ thần kinh, phá hủy mô thần kinh, gây nên những kích động điên dại và kết thúc bằng cái chết. Thời gian ủ bệnh ở động vật có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tháng, có thể lâu hơn, nhưng trước 10 ngày phát bệnh, virus có thể gây nhiễm cho người và động vật khác. Virus dại có nhiều trong nước bọt của chó, mèo và động vật mắc bệnh, kể cả khi con vật chưa có dấu hiệu lâm sàng. Nguồn mang mầm bệnh chủ yếu là chó (trên 90%), mèo (5%). Virus xâm nhập qua các vết cắn, vết liếm, vết cào, da, niêm mạc bị tổn thương, vết thương hở. Đối với công tác phòng Dại cho chó, mèo là phòng bệnh bắt buộc bằng vaccine.
Từ đầu năm 2018 đến nay, cả nước ghi nhận 67 người bị chết vì bệnh Dại tại 24 tỉnh thành phố, tương đương so với cùng kỳ năm 2017 là 67 người chết tại 29 tỉnh, thành phố (bình quân trên 9 người chết/tháng). Nguyên nhân hầu hết do bị chó nhà nuôi cắn và 100% ca bệnh tử vong do bệnh Dại chưa được tiêm phòng vaccine Dại. Để chủ động trong công tác phòng Dại cho người, Kế hoạch cung ứng trong năm 2018 dự kiến cả nướccần khoảng trên 2 triệu liều.
Rabisin, một trong những loại vaccine phòng Dại cho gia súc
Năm 2017, cả nước có 74 người đã chết vì bệnh Dại và hơn 500.700 người bị chó, mèo và động vật cắn phải tiêm phòng bệnh Dại, tăng 21% so năm 2016. Trong đó, tỉnh Trà Vinh có một người đã chết do bệnh Dại ở huyện Trà Cú.
Tại huyện Tiểu Cần, mặc dù nhiều năm liền không phát hiện bệnh Dại (bao gồm trên người và động vật), nhưng để chủ động phòng, chống bệnh Dại, ngay từ đầu năm 2018, Trạm Chăn nuôi và Thú y huyện đã xây dựng kế hoạch, phối hợp với Ủy ban nhân dân xã, thị trấn thống kê lại đàn chó, mèo (ở khu dân cư tập trung, chợ, ven Quốc lộ); vận động các cửa hàng kinh doanh thuốc thú y và thú y viên tham gia tiêm phòng bệnh Dại chó, mèo; tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân về phòng, chống bệnh Dại…
Người dân đem chó đến tiêm phòng vaccine Dại tại một cửa hàng kinh doanh thuốc thú y trên địa bàn huyện Tiểu Cần
Kết quả đến nay, Trạm đã tiến hành cấp 735 sổ quản lý, thống kê được 1.131 chó, mèo (ước) bằng 65% số chó, mèo của huyện. Tiêm phòng 473 liều vaccine Dại tăng 24,89% so với cả năm 2017, bằng 41,82% số chó, mèo thống kê. Tiết kiệm cho ngân sách khoảng 7 triệu đồng do các cửa hàng kinh doanh thuốc thú y và thú y viên tiêm nên không phải chi xăng xe và phụ cấp cán bộ tham gia tiêm phòng bệnh Dại chó, mèo.
Phòng bệnh bằng vaccine Dại cho người và động vật là biện pháp quan trọng để ngăn ngừa tử vong do bệnh dại ở người, nhận thức và tham gia của cộng đồng là chìa khóa then chốt cho sự thành công trong công tác phòng chống bệnh Dại. Phát huy kết quả đã đạt được, những tháng cuối năm 2018 (và những năm tiếp theo), Trạm Chăn nuôi và Thú y huyện Tiểu Cần phấn đấu không để bệnh Dại xảy ra trên chó, mèo, góp phần cùng với ngành y tế huyện khống chế bệnh Dại trên người, tiến tới mục tiêu bài trừ bệnh Dại của “Chương trình Quốc gia khống chế và tiến tới loại trừ bệnh Dại giai đoạn 2017-2021” theo Quyết định số 193/QĐ-TTg ngày 13/02/2017 Thủ tướng Chính phủ./.
Bài và ảnh: Đỗ Trọng Phao
Trạm Chăn nuôi và Thú y Tiểu Cần
Tài liệu tham khảo, trích dẫn:
- Cung ứng hơn 2 triệu liều vắcxin phòng bệnh dại trong năm 2018. https://www.vietnamplus.vn/cung-ung-hon-2-trieu-lieu-vacxin-phong-benh-dai-trong-nam-2018/501628.vnp, ngày 09/10/2018.
- Hướng dẫn phòng, chống bệnh dại động vật. Phụ lục 15 (ban hành kèm theo thông tư số 07/2016/TT-BNNPTNT ngày 31/5/2016 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn).
- Thái Sơn. 67 người chết vì bệnh dại trong 9 tháng năm 2018. http://www.qdnd.vn/xa-hoi/y-te/67-nguoi-chet-vi-benh-dai-trong-9-thang-nam-2018-551144, ngày 09/10/2018.
- Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh. Chỉ thị số 11CT-UBND ngày 28/7/2016 về việc tăng cường công tác phòng, chống bệnh Dại động vật trên địa bàn tỉnh Trà Vinh.
- Sở Y tế Trà Vinh. Báo cáo số 05/BC-SYT ngày 04/01/2018 của tổng kết hoạt động ngành y tế năm 2017 và kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm 2018.
- 9 tháng đầu năm 27 người chết vì bệnh dại. http://vuacuacamau.com.vn/article/1993/http-infonet-vn/9-thang-dau-nam-27-nguoi-chet-vi-benh-dai-post277692, ngày 9/10/2018.