Người chăn nuôi gặp khó về con giống khi tái đàn heo

         Sau “cơn bão” bệnh Dịch tả heo Châu Phi (BDTHCP), những tháng cuối năm 2019 và đầu năm 2020 giá heo hơi tăng vọt và luôn đứng ở mức cao (xem Hình 1). Những hộ chăn nuôi vượt qua được “cơn bão” xem như được… “trúng số”. Theo quy luật, khi nuôi heo có lời - nhất là khi các tính toán cho rằng hộ nuôi heo thịt có thể lời từ 3-4 triệu đồng/con ở thời điểm xuất chuồng - thì sẽ xảy ra tình trạng “đổ xô” vào đầu tư vào nuôi heo và tổng đàn heo sẽ tăng. Tổng đàn heo tăng, giá heo sẽ giảm. Mức giảm được cho là hợp lý khi giá heo hơi còn khoảng 70.000 đồng/kg, thậm chí 60.000 đồng/kg thì hộ nuôi heo vẫn có lời (!). 

Hình 1: Biến động giá heo hơi năm 2019 đến đầu năm 2020 (đồng/kg)

Nguồn: https://tuoitre.vn (2020)

         Hình 1 cho thấy, nếu như tháng 4-7/2019 giá ≤ 35.000 đồng/kg thì tháng 8-12/2019 tăng lên 90.000 đồng/kg và đến nay vẫn giữ ở mức ≥80.000 đồng/kg. Theo www.anovafeed.vn, giá heo hơi bình quân ngày 13/5/2020 tại Miền Bắc là 93.100 đồng/kg, Miền Trung 89.000 đồng/kg, Miền Đông 90.700 đồng/kg, Miền Tây 91.200 đồng/kg; tại tỉnh Trà Vinh ngày 14/5/2020 là 93.000 đồng/kg. Giá heo biến động tăng, các cơ quan chuyên môn cho rằng, do cung cầu thịt heo mất cân đối, chi phí sản xuất tăng cao, doanh nghiệp nhỏ, trang trại, hộ chăn nuôi chưa đồng bộ ủng hộ để kéo giá heo xuống. Điều này đúng nhưng nhưng chưa đủ, mà chính xác hơn là do dịch bệnh dẫn đến nguồn cung thịt heo giảm mạnh. Đợt BDTHCP vừa qua cả nước đã phải tiêu hủy khoảng 6 triệu con heo với tổng trọng lượng trên 340.000 tấn, chiếm khoảng 9% tổng trọng lượng heo của cả nước, trong đó có heo nái.

              Thực tế, hộ chăn nuôi không “đổ xô” vào đầu tư vào nuôi heo. Nguyên nhân đó là muốn tái đàn phải có con giống, tức là phải có heo nái sinh sản. Tổng đàn heo nái của cả nước trước khi xảy ra dịch khoảng 4 triệu con, sau dịch còn 2,7 triệu con; đến nay đã hồi phục lên 2,86 triệu con và đang nằm chủ yếu ở 17 doanh nghiệp chăn nuôi lớn của cả nước. Chính vì vậy, đã xảy ra tình trạng khan hiếm, đẩy giá heo con lên cao và phụ thuộc vào các doanh nghiệp trên. Giá heo con hiện khoảng 3,3 triệu đồng/con (6-10kg), thậm chí lên đến 3,8 triệu đồng/con (23-25kg) nhưng không dễ mua. Theo www.anovafeed.vn, giá heo con 7-10 kg/con ngày 13/5/2020 bình quân tại Miền Bắc 2,67 triệu đồng/con, Miền Trung 2,58 triệu đồng/con, Miền Đông 2,82 triệu đồng/con, Miền Tây 2,11 triệu đồng/con. Tuy nhiên, các doanh nghiệp không bán ra ngoài mà chủ yếu chỉ cung cấp cho mạng lưới của doanh nghiệp làm cho hộ chăn nuôi khó tiếp cận và càng khó khăn hơn khi tái đàn. Theo tính toán, với giá heo con trên 3 triệu đồng/con cộng thêm tiền thức ăn, vaccine, thuốc thú y, hao hụt, công lao động, tiền điện và khấu hao chuồng trại, giá thành heo thịt xuất chuồng khoảng trên 6,6 triệu đồng/con, chưa tính những rủi ro khác, nếu với mức giá bán khoảng 70.000 đồng/kg thì rất dễ thua lỗ. 

Heo nái nuôi chuồng sàn tại Trà Vinh

         Nhiều hộ chăn nuôi có nhu cầu mua heo về gây giống, cũng không mua được heo nái hoặc mua được với giá rất cao (gần 10 triệu/con heo con để gây giống) và chỉ những hộ chăn nuôi lớn mới dám đầu tư. Một số hộ chăn nuôi tính đến phương án giữ heo con đẹp để làm giống nhưng thời gian nuôi (đến sinh sản) kéo dài cả năm và không dự đoán được diễn biến giá tại thời điểm có heo con để bán nên cũng chưa mạnh dạn đầu tư. Được biết, để tháo gỡ vấn đề giống heo, Việt Nam đã và sẽ nhập trên 320.000 nái.  

         Tại tỉnh Trà Vinh, tổng đàn heo nái thời điểm 01/10 qua các năm như sau: Năm 2017: 51.704 con, năm 2018: 41.631 con (-10.073 con hoặc -19,48%), năm 2019: 25.813 con (-15.818 con hoặc -38,00%), tháng 01/2020: 15.946 con (-9.867 con hoặc -38,22%). Nếu tính từ 2017 đến tháng 01/2020 giảm 35.758 con (-69,16%). Trong đó giảm do BDTHCP phải tiêu hủy là 9.634 con (bao gồm heo đực giống), số còn lại hộ chăn nuôi lo ngại dịch bệnh nên bán, không duy trì nuôi heo nái, tại thời điểm bệnh đang bùng phát nếu nuôi heo nái sinh sản thì heo con cũng khó bán hoặc không bán được. Một điều đáng lưu ý là tỉnh chưa có cơ sở cung cấp con giống đạt chuẩn.

         Giá heo con khảo sát tại tỉnh Trà Vinh những ngày đầu tháng 5/2020, heo trong lượng 6-7 kg/con (thường chưa tập ăn) khoảng 2,2-2,5 triệu đồng/con; heo trọng lượng khoảng 10-12 kg/con khoảng 2,8- trên 3 triệu đồng/con nhưng cũng không dễ mua. Như vậy, nếu hộ chăn nuôi đầu tư nuôi 10 con heo thì riêng tiền mua con giống đã khoảng 30 triệu đồng.

         Ngoài khó khăn về con giống, hộ chăn nuôi còn quan ngại dịch bệnh có thể tái phát trở lại. Mặc dù tình Trà Vinh đã kiểm soát tốt dịch bệnh từ cuối năm 2019, đủ điều kiện quan trọng để hộ chăn nuôi tổ chức tái đàn, tăng đàn heo. Nhưng theo thông tin từ cơ quan chuyên môn, trên địa bàn cả nước BDTHCP vẫn tiếp tục xảy ra ở một số địa phương, trong đó có hiện tượng BDTHCP tái phát một hoặc nhiều lần tại các xã đã qua 30 ngày không có dịch. Bên cạnh đó, sau đợt BDTHCP, nhiều hộ chăn nuôi đã cạn nguồn lực để đầu tư tài đàn và một điều đáng lo nữa đó là sự ổn định của giá heo; nếu không, hộ chăn nuôi rất dễ gặp “quả đắng”.

Nuôi heo thịt trên chuồng sàn tại tỉnh Trà Vinh

         Vì vậy, để khôi phục đàn heo của tỉnh (theo kế hoạch đến cuối năm 2020 là 320.000 con!), ngoài những biện pháp kỹ thuật theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn thì cần có chính sách hỗ trợ riêng cho hộ chăn nuôi đầu tư phát triển heo nái (hiện nay, có nơi hỗ trợ 30% chi phí mua heo nái, nhưng không quá 5.000.000 đồng con, có nơi hỗ trợ 100%). Vừa giúp khôi phục đàn nái, vừa giúp người chăn nuôi phải mua con giống có nguồn gốc rõ ràng; đồng thời thực hiện chính sách khoanh nợ, giãn nợ, tiếp tục cho hộ chăn nuôi vay với lãi suất thấp,...

         Về lâu dài, tỉnh cần xây dựng các cơ sở, vùng chăn nuôi an toàn để có thể bảo vệ đàn heo (và đàn nái) an toàn trước dịch bệnh. Phát triển các hợp tác xã theo hướng liên kết, truy xuất nguồn gốc để đảm bảo đầu ra cho sản phẩm. Hỗ trợ cho doanh nghiệp - nhất là tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc khi đầu tư dự án về chăn nuôi heo.

Có thể nói rằng, nếu chủ động được nguồn giống xem như đã thành công rất lớn trong công tác tái đàn heo.

Nguồn tài liệu tham khảo, sử dụng:

1. Báo cáo số 83/BC-UBND ngày 21/4/2020 của Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh kết quả thực hiện hỗ trợ do bệnh dịch bả heo Châu Phi trên địa bàn tỉnh Trà Vinh năm 2019.

2. Bích Hồng (2019), Gần 5,95 triệu con heo phải tiêu hủy vì dịch tả heo Châu Phi. https://bnews.vn/gan-5-95-trieu-con-lon-phai-tieu-huy-vi-dich-ta-lon-chau-phi/142673.html, truy cập ngày 02/5/2020.

3. Chí Tuệ (2020), Bộ Nông nghiệp nói gì khi giá thịt heo vẫn tăng?. https://tuoitre.vn/bo-nong-nghiep-noi-gi-khi-gia-thit-heo-van-tang-2020050610375106.htm, truy cập ngày 06/5/2020.

4. Chuyên gia hiến kế giúp người chăn nuôi vượt "bão". http://danviet.vn/tin-nong-nghiep/chuyen-gia-hien-ke-giup-nguoi-chan-nuoi-vuot-bao-1083183.html, truy cập ngày 02/5/2020.

5. Công văn số 3041/BNN-TY ngày 05/5/2020 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc tập trung phòng, chống DTLCP tái phát, lây lan diện rộng.

6. Cục Thống kê tỉnh Trà Vinh.

7. Ngọc Lê (2020), Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang: Trước không bảo giá heo lên 40.000 được, nay bảo xuống 70.000đ/kg, dân khó chia sẻ. http://danviet.vn/tin-nong-nghiep/bi-thu-tinh-uy-bac-giang-truoc-khong-bao-gia-lon-len-40000-duoc-nay-bao-xuong-70000-dong-kg-dan-kho-nghe-1083003.html, truy cập ngày 02/5/2020.

 

 

Văn Đoái 

Tin khác
1 2 3 4 5  ... 
Tin mới