Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong quý I và tháng 4 năm 2021, dịch Cúm gia cầm (CGC) A/H5N6 xảy ra tại 14 tỉnh, thành phố: Bắc Ninh, Đắk Lắk, Hà Giang, Hà Nội, Hà Tĩnh, Lạng Sơn, Nghệ An, Ninh Bình, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Tiền Giang, Yên Bái, Quảng Nam và Tuyên Quang,  trên 61.000 gia cầm mắc bệnh và tiêu hủy. Ngoài ra, từ đầu tháng 6/2021 đến nay đã phát hiện chủng vi rút CGC A/H5N8 tại 03 tỉnh, gồm: Hòa Bình, Cao Bằng và Quảng Ninh. Tiêng CGC A/H5N1 vẫn được kiểm soát trên địa bàn cả nước. Tại tỉnh Trà Vinh, báo cáo của Chi cục Chăn nuôi và Thú y cho biết, 6 tháng đầu năm 2021 không xảy ra dịch CGC (cùng kỳ năm 2020, toàn tỉnh có 04 ổ dịch). Tỉnh đã tổ chức tiêm phòng vắc xin phòng bệnh CGC H5N1 được 825.930 gia cầm các loại, bằng 38,64% so cùng kỳ 2020 và đạt 10,10% tổng đàn.

         Vi rút CGC A/H5N8 lần đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam. Theo Cục Thú y dẫn nguồn từ Tổ chức Thú y thế giới (OIE) và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO), từ năm 2014 đến nay, chủng vi rút CGC thể độc lực cao A/H5N8 đã xuất hiện gây bệnh trên gia cầm; tính đến tháng 5/2021, tổng cộng 62 quốc gia, vùng lãnh thổ báo cáo phát hiện chủng vi rút này. Tính từ tháng 01/2019 đến tháng 5/2021, trên thế giới có tổng cộng 2.867 ổ dịch do chủng vi rút CGC A/H5N8 gây ra, chiếm hơn 72% trong tổng số các ổ dịch CGC do các chủng vi rút khác nhau gây ra tại 45 quốc gia, vùng lãnh thổ. Trong tháng 02/2021, có 07 người tại Liên bang Nga được xác định nhiễm vi rút cúm A/H5N8 với các triệu chứng nhẹ, nhưng theo Tổ chức Y tế thế giới, đến nay chưa có bằng chứng về vi rút CGC A/H5N8 lây từ người sang người.

         Dự báo của cơ quan chuyên môn, do chủng vi rút cúm A/H5N8 là chủng mới xuất hiện, đồng thời việc chăn nuôi, vận chuyển, giết mổ gia cầm còn nhiều bất cập, cộng thêm điều kiện thời tiết ảnh hưởng đến sức đề kháng của gia cầm nên nguy cơ dịch CGC A/H5N8 lây lan và xảy ra trên diện rộng rất cao. Tại tỉnh Trà Vinh, bên cạnh những yếu tố đã nêu, mặc dù 6 tháng đầu năm 2021 chưa xảy ra dịch CGC, nhưng luôn tiềm ẩn nguy cơ “bùng phát”, do: Thời tiết mưa nhiều, nhiệt độ môi trường giảm là điều kiện thuận lợi để mầm bệnh phát triển; số liệu của Cục Thống kê (2020) tổng đàn gia cầm toàn tỉnh có trên 8,1 triệu con nhưng tỷ lệ tiêm phòng vắc xin thấp, chỉ đạt 10,10% tổng đàn; kết quả giám sát sự lưu hành vi rút CGC (H5N1) vẫn còn phát hiện mẫu dương tính tại chợ thị trấn Càng Long; công tác kiểm dịch được 948.384 gia cầm, giảm 46,3% cùng kỳ; và nhất là tỉnh Trà Vinh đang chuẩn bị thu hoạch lúa Hè Thu (sớm) vịt chạy đồng sẽ “tràn” về gây khó cho công tác kiểm soát dịch bệnh,…

         Trước diễn biến của dịch CGC, Trung ương và tỉnh đã có nhiều văn bản chỉ đạo các địa phương chủ động tăng cường phòng, chống dịch CGC, như: Công điện khẩn số 4154/CĐ-BNN-TY ngày 02/7/2021 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp kiểm soát, phòng, chống bệnh Cúm gia cầm A/H5N8 và các chủng vi-rút Cúm gia cầm thể độc lực cao khác lây lan diện rộng; Công điện khẩn số 170/CĐ-BNN-TY ngày 11/01/2021 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp kiểm soát, phòng chống bệnh Cúm gia cầm lây lan diện rộng; Công văn số 879/TY-DT ngày 28/5/2021 của Cục Thú y về việc chủ động triển khai các biện pháp ngăn chặn nguy cơ xâm nhiễm chủng vi rút Cúm gia cầm A/H5N8; Công văn số 190/UBNN-NN ngày 14/1/2021 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh về việc triển khai thực hiện Công điện số 170/CĐ-BNN-TY ngày 11/01/2021 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Công văn số 2581/UBND-NN ngày 06/7/2021 của Ủy ban nhân dân tỉnh về việc triển khai thực hiện Công điện số 4154/CĐ-BNN-TY ngày 02/7/2021 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn,…

         Cụ thể, cơ quan chuyên môn và các địa phương cần tập trung các giải pháp đồng bộ, gồm: Thông tin, tuyên truyền sâu rộng đến mọi người dân hiểu rõ về sự nguy hiểm của dịch bệnh để phối hợp với chính quyền địa phương, cơ quan chuyên môn thực hiện đồng bộ các giải pháp phòng, chống. Hướng dẫn người chăn nuôi gia cầm áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, vệ sinh phòng bệnh, tiêm vắc xin phòng bệnh CGC đầy đủ cho đàn gia cầm. Tăng cường theo dõi, giám sát, kiểm tra chặt chẽ kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển, buôn bán gia cầm, sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc theo quy định. Giám sát chủ động, lấy mẫu của gia cầm nghi hoặc mắc bệnh ở những nơi có nguy cơ cao (điểm, cơ sở buôn bán, tập kết, cơ sở giết mổ gia cầm,...) để xét nghiệm xác định nguyên nhân gây bệnh. Trường hợp phát hiện gia cầm có kết quả dương tính với vi rút cúm A/H5N8, gia cầm nghi hoặc mắc bệnh do các chủng vi rút cúm A/H5 (như: A/H5N1, A/H5N2, A/H5N6,...), cần xử lý tiêu hủy gia cầm và thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định, không để dịch bệnh lây lan diện rộng.

Văn Đoái