Phường 8 (thành phố Trà Vinh) là một trong những vùng trồng hoa Lài của tỉnh Trà Vinh, nghề trồng hoa Lài đã tồn tại ở đây rất lâu theo kiểu gia truyền. Cùng với hoa Lài trồng tại phường 7, phường 9 và hai xã Lương Hòa, xã Nguyệt Hóa (huyện Châu Thành), hoa Lài phường 8 góp phần tạo nên hương thơm tự nhiên quyến rũ và qua bàn tay khéo léo của nghệ nhân chế biến trà làm nên hương vị, thương hiệu Trà Lài riêng của người Trà Vinh được khách hàng gần, xa biết đến^[i].

Hoa Lài/Nhài là loại cây bụi có nguồn gốc từ các nước Địa Trung Hải và Ấn Độ. Hoa Lài màu trắng ngà, nhiều cánh, mùi thơm rất dễ chịu nên được ưa chuộng làm nước hoa hoặc ướp chè/trà^[ii].

Theo tuổitrẻ^TV, ở Đồng bằng sông Cửu Long, Trà Vinh là nơi duy nhất còn giữ nghề trồng hoa Lài để phục vụ cho nhu cầu ướp trà. Tuy diện tích trồng hoa Lài hiện tại chỉ khoảng vài chục hecta nhưng đây là vùng nguyên liệu chính cung cấp cho thị trường không chỉ tại Trà Vinh mà còn ở nhiều tỉnh miền Tây Nam^[iii]. (Theo thông tin, một số vùng của tỉnh Tiền Giang những năm gần đây người dân vẫn còn trồng Hoa Lài-NV). Số liệu của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Trà Vinh, toàn tỉnh có khoảng 200 hộ, chủ yếu là hộ đồng bào dân tộc Khmer, trồng gần 45 hecta hoa Lài^[iv].

            So với các loại cây trồng khác, đầu ra của hoa Lài ít bị ách tắc vì thường được các cơ sở ướp trà thu mua hết. Tuy nhiên, giá hoa Lài có thể biến động rất lớn từ 40.000-200.000 đồng/kg tùy theo thời điểm (tháng) thu hoạch, có khi chỉ còn khoảng 20.000-30.000 đồng/kg. Theo những người trồng hoa Lài, khó để làm giàu từ hoa Lài mà chủ yếu là có thêm thu nhập hàng ngày. Khi giá hoa Lài cao thì năng suất hoa Lài thấp và ngược lại, chưa kể không phải ngày nào cũng thu hái hoa, sau mỗi tháng phải có thời gian để hoa Lài “nghỉ ngơi” và chuẩn bị cho đợt hoa mới.

            Nhiều năm trước, trên địa bàn phường 8, đi theo những con đường lớn, không khó để có thể thấy được những vườn hoa Lài xanh tốt. Nghề trồng hoa Lài đem lại nguồn thu nhập và tạo việc làm cho lao động trẻ em, người già hái thuê hoa^[iv], nhưng gần đây, diện tích trồng hoa Lài tại phường 8 ngày càng giảm. Theo một cán bộ phường 8, những năm trước, hoa Lài là thế mạnh để xem xét làng nghề của phường, hiện tại chỉ còn khoảng 2 hecta nên không đủ công nhận.

Người trồng Hoa Lài lâu năm cho rằng, vùng đất này rất thích hợp với hoa Lài, nhưng sau nhiều năm trồng, đất thoái hóa bị “cằn” nên hoa Lài phát triển kém. Giải pháp phục hồi độ màu mỡ đất bằng phân chuồng cũng không đem lại hiệu quả cao mà phải chuyển đổi sang trồng những loại cây khác, vài năm mới trồng lại. Những người trẻ bây giờ thường không thích gắn bó với hoa Lài, vì vậy, nhiều người trồng hoa Lài đành chọn giải pháp bỏ đất trống hoặc chăm sóc cầm chừng.

Một số vườn hoa Lài còn lại bị cằn cỗi

              Theo cán bộ Phường 8, do tốc độ đô thị hóa quá nhanh, đất trồng hoa Lài thu hẹp để “nhường” đất cho xây dựng khu dân cư, các công trình xây dựng nên diện tích đất trồng hoa Lài bị giảm nhanh và không chỉ riêng Phường 8, một số nơi khác cũng xảy ra tình trạng tương tự.

               

              Nghề trồng hoa Lài, hương thơm tự nhiên hoa Lài đã gắn với nhiều thương hiệu Trà Lài nổi tiếng ở Trà Vinh. Do đó, thật tiếc nếu như mai này hương hoa Lài tự nhiên của Phường 8 (hay xa hơn là nghề trồng hoa Lài của tỉnh Trà Vinh) bị mất đi và chỉ còn là những hoài niệm.

Văn Đoái