Chủ động chăm sóc và quản lý dịch hại vườn cây ăn trái trong mùa khô
Mùa nắng là mùa của nhiều chủng loại trái cây ra hoa đậu quả, cũng là mùa ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của một số chủng loại cây khác do nắng nóng, thiếu nguồn nước tưới, mặn xâm lấn, mưa trái mùa ,… làm ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng trái. Để chủ động chăm sóc và quản lý dịch hại trên cây ăn trái trong mùa khô cần thực hiện một số biện pháp như sau:
1. Chăm sóc vườn cây:
*Cắt tỉa cành, tạo tán:
Sau các đợt thu hoạch tích cực cắt tỉa các cành sâu bệnh, cành khô, cành vô hiệu, cành lá già cỗi, cành bên trong tán, đồng thời kết hợp với việc tạo tán cho cây (một số loại cây cần tạo tán hoặc trẻ hóa). Có thể tỉa bỏ bớt hoa, trái non hoặc tỉa bỏ bớt cây có cành sum suê,… không cần giữ trong thời điểm này (không nên xử lý ra hoa trong giai đoạn này, vì nguồn nước tưới không đủ cung cấp cho cây khi đậu trái và phát triển trái). Nhằm giảm áp lực tiêu thụ nước trong điều kiện nắng nóng, khô hạn; tạo sự thông thoáng trong vườn cây, hạn chế nơi trú ẩn cho sinh vật gây hại và giúp cây tăng khả năng quang hợp.
* Tủ gốc giữ ẩm cho cây:
Việc tủ gốc giữ ẩm là che phủ phần đất mặt trong vườn cây, giúp giảm sự bốc hơi nước giữ ẩm cho đất trong mùa khô; tránh nước chảy tràn trên mặt gây lãng phí; cung cấp chất hữu cơ và các chất dinh dưỡng khác cho cây và cũng là một giải pháp giúp cây trồng vượt qua mùa khô hạn, bởi vì mùa nắng thường xảy ra tình trạng thiếu nước trầm trọng trên một số vùng trồng cây ăn trái của tỉnh nhà.
Tủ gốc giữ ẩm cho cây vườn cây có thể tận dụng các nguyên vật liệu sẳn có như: Lá dừa, lá mía, rơm rạ, lá khô, cỏ khô, lục bình; các phụ phẩm trong nông nghiệp vụ trước hoặc các thảm thực vật (rau trai, cây cỏ lạc dại,…) giúp đất duy trì độ ẩm, hạn chế thoát hơi nước thì rễ cây cỏ còn giúp cải thiện cấu trúc đất.. Phương pháp này có thể tiết kiệm được 50% lượng nước tưới và tuyệt đối không phun thuốc diệt cỏ trong thời điểm nắng nóng này.
Tủ gốc với thảm thực vật Tủ gốc với lá cây khô
* Chế độ phân bón.
Mùa khô là thời gian một số loại cây ăn trái tích lũy dinh dưỡng để ra hoa và đậu trái. Do đó cây cần một lượng dinh dưỡng đủ để cây sử dụng làm nền cho sự sinh trưởng và phát triển hoa trái về sau. Để cung cấp dinh dưỡng cho cây, nhà vườn nên tăng cường bón các loại như: Phân hữu cơ (hoai mục), phân hữu cơ khoáng hoặc phân vi sinh ngoài việc sử dụng phân hóa học. Đặc biệt, khi sử dụng phân hữu cơ như phân chuồng (phân bò, phân gà,…) nên được ủ hoai với nấm Trichoderma; khi bón vào trong đất ngoài việc phân giải chất hữu cơ nấm Trichoderma còn đối kháng một số nấm gây hại như thối rễ, khống chế một số nguồn bệnh lây lan từ trong đất. Mặt khác khi bón phân hữu cơ không bón cùng phân hóa học. Khuyến cáo bón phân hữu cơ trước sau đó bón phân hóa học nhằm mục đích giữ nước, giữ các dững chất từ phân hóa học để cung cấp cho cây trồng được lâu dài hơn và cũng có thể phun thêm các loại phân bón lá dạng amino, Kali, Canxi, Magiê, Silic… để bổ sung thêm dinh dưỡng và tăng sức đề kháng cho cây mà không cần trải qua quá trình chuyển hóa.
Chú ý bón phân và cung cấp dinh dưỡng cho cây một cách cân đối, tăng cường sử dụng các loại phân hữu cơ làm tăng khả năng hữu dụng của phân hóa học cho cây trồng trước thực trạng giá cả phân hóa học tăng cao.
*Chế độ nước tưới
Mùa khô là thời điểm cây tích lũy dinh dưỡng để ra hoa, đặu trái, nên nhu cầu về lượng nước tưới ở giai đoạn cực trọng trên một vài nhóm cây ăn trái:
- Chủ động trữ nước ngọt trong mương vườn: Nạo vét mương, sử dụng bạt hoặc túi nilon chứa nước ngọt trong mương vườn (phòng nước mặn xâm nhập) để tưới cho cây; đây là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công đến canh tác rải vụ hiện nay, nhất là trong vấn đề xử lý cây ra hoa, phòng chống hạn, mặn.
- Có thể sử dụng giải pháp tưới nước tiết kiệm (phun sương, nhỏ giọt), áp dụng phương pháp tưới nước tiên tiến theo xu thế ứng dụng công nghiệp 4,0 trong nông nghiệp.
Tưới nước tiết kiệm Trữ nước ngọt trong mương vườn
2. Quản lý sâu bệnh.
Trong mùa khô hạn, nắng nóng nhóm côn trùng gây hại sẽ chiếm ưu thế hơn so với nhóm bệnh. Nhóm côn trùng có khả năng gây hại trong mùa là nhóm chích hút và nhóm nhện. Nhóm chích hút sinh sản rất nhanh trong điều kiện khô hạn gồm có: Bọ trĩ, rệp sáp, sâu vẽ bùa, rầy phấn … nhóm nhện (nhện đỏ) và các bệnh do nấm xuất phát từ vết chích của côn trùng. Để quản lý và phòng trừ đạt hiệu quả các sâu bệnh gây haị cây ăn trái trong mùa nắng nóng, bà con nhà vườn cần thưc hiện một số giải pháp sau đây:
- Vệ sinh vườn sau các đợt thu hoạch, thu gom tàn dư thực vật trong vườn có khả năng lưu tồn mầm bệnh và lây lan,… mang đi tiêu hủy.
- Thường xuyên thăm vườn kiểm tra sâu bệnh thật kỹ, phát hiện kịp thời để có biện pháp xử lý đạt hiệu quả tối ưu nhất.
- Chủ động phun các chế phẩm sinh học để phòng sâu bệnh và các loại nấm, vi khuẩn gây hại.
- Bảo vệ và phát triển các loài thiên địch trong vườn như kiến vàng, ong, bọ rùa, bọ ngựa,…
- Sử dụng thuốc hóa học khi thật cần thiết, tuân thủ theo “nguyên tắc 4 đúng”; chọn các loại thuốc chuyên biệt, phổ hẹp, ít độc cho côn trùng có ích; luân phiên các loại thuốc để tránh hiện tượng kháng thuốc; bảo đảm thời gian cách ly, an toàn cho người tiêu dùng.
- Sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục cho phép của Bộ Nông nghiệp và PTNT sử dụng ở Việt Nam.
Tài liêu tham khảo:
https://nongnghiep.vn/quan-ly-vuon-cay-an-trai-vao-mua-kho-d240626.html.
https://www.mard.gov.vn/Pages/quan-ly-dich-hai-cay-an-trai-vao-mua-kho.aspx.
http://khoahocchonhanong.com.vn/csdl/Quan-ly-dich-hai-tong-hop-IPM-cho-cay-an-qua.html
http://camnangcaytrong.com/ky-thuat-cham-soc-cay-bo-tu-goc-va-che-mat-cho-cay-bo-nd460.htm.
https://www.chephamsinhhoc.net/tin-tuc-che-pham-sinh-hoc/ky-thuat-chan-nuoi-che-bien/cham-soc-cay-an-trai-vao-mua-kho.htmlChăm.
Th.S Nguyễn Thị Lùng
Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật