Ảnh minh họa

Thông qua chủ đề này, Tổ chức Y tế thế giới muốn thông tin tới cộng đồng hậu quả của việc sử dụng thuốc lá với sức khỏe con người, nhất là “Bảo vệ thanh thiếu niên khỏi tác động của việc quảng cáo các sản phẩm thuốc lá và sử dụng thuốc lá” được Tổ chức Y tế thế giới lựa chọn nhằm thông tin tới cộng đồng tác hại của việc nghiện chất nicotine có trong các sản phẩm thuốc lá; đồng thời, kêu gọi các quốc gia thực hiện những chính sách mạnh mẽ để bảo vệ giới trẻ trước nguy cơ sử dụng các sản phẩm thuốc lá, bao gồm cả thuốc lá điếu truyền thống cũng như các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng… và có những hành động kịp thời, giảm nguy cơ tử vong do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá. Đặc biệt, các chiến dịch truyền thông hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá nhằm tăng cường nhận thức về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe, từ các bệnh ung thư đến các bệnh hô hấp mạn tính và vai trò quan trọng của lá phổi khỏe mạnh đối với sức khỏe con người; kêu gọi các nhà hoạch định chính sách ủng hộ các chính sách phòng, chống tác hại của thuốc lá hiệu quả để giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá và thu hút sự tham gia của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Ngày Thế giới không thuốc lá 2020 sẽ tập trung “Bảo vệ thanh thiếu niên khỏi tác động của việc quảng cáo các sản phẩm thuốc lá và sử dụng thuốc lá” trên toàn thế giới. Chẳng hạn, hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ung thư phổi. Sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 2/3 số ca tử vong do ung thư phổi trên toàn cầu. Hút thuốc thụ động tại nơi làm việc, tại nhà, trong môi trường khép kín... cũng làm tăng nguy cơ ung thư phổi cho người không hút thuốc, nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc. Bỏ thuốc lá giúp làm giảm nguy cơ mắc ung thư phổi. Người bỏ thuốc lá sau 10 năm nguy cơ bị ung thư phổi giảm xuống khoảng một nửa so với người hút thuốc.

Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, một tình trạng tích tụ chất nhầy và mủ trong phổi người hút thuốc lá dẫn đến ho, đau ngực và khó thở. Nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đặc biệt cao ở những người hút thuốc từ khi còn trẻ, vì các chất độc trong khói thuốc lá làm suy giảm sự phát triển của phổi. Khói thuốc lá cũng là nguyên nhân làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn, góp phần gây tàn phế và tử vong cho cả người hút thuốc lá và người hút thuốc lá thụ động. Bỏ thuốc lá là phương pháp hiệu quả nhất để làm chậm tiến triển của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và cải thiện các triệu chứng hen suyễn.
Trẻ sơ sinh tiếp xúc với các chất độc trong khói thuốc từ khi còn ở trong bụng mẹ sẽ bị chậm phát triển chức năng phổi. Trẻ nhỏ tiếp xúc với khói thuốc thụ động có nguy cơ bị phát bệnh hen suyễn hoặc làm bệnh hen trầm trọng hơn, tăng nguy cơ mắc viêm phổi, viêm phế quản và thường xuyên nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Trẻ em hút thuốc thụ động từ khi còn nhỏ có thể phải chịu những hậu quả về sức khỏe ở tuổi trưởng thành như tăng nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, do việc bị nhiễm trùng đường hô hấp dưới thường xuyên khi còn nhỏ.

Bệnh lao gây hại cho phổi và làm giảm chức năng của phổi nhất là trong giới trẻ, bệnh sẽ trầm trọng hơn ở những người hút thuốc lá. Khoảng 1/4 dân số thế giới có nhiễm vi khuẩn lao tiềm ẩn, khiến họ có nguy cơ khởi phát thành mắc bệnh lao. Những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc bệnh lao cao gấp đôi những người không hút thuốc. Ở những bệnh nhân đang mắc bệnh lao, nếu tiếp tục hút thuốc thì sự kết hợp của bệnh lao với các tác hại của khói thuốc lá, sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ tàn tật và tử vong do suy hô hấp.

Khói thuốc lá tồn tại trong không khí rất lâu, kể cả khi không còn nhìn thấy hoặc ngửi thấy. Khói thuốc lá làm ô nhiễm không khí, đặc biệt trong môi trường khép kín, tại các khu vực trong nhà. Với rất nhiều chất gây ung thư, sự ô nhiễm các chất độc hại trong khói thuốc là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi, các bệnh hô hấp mạn tính và giảm chức năng phổi cho những người sống và làm việc tại các nơi này.

Biện pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe công đồng nói chung và Bảo vệ thanh thiếu niên nói riêng là không hút thuốc và giảm tối đa việc tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động. Mặc dù đã có bằng chứng hết sức rõ rệt về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người; tuy nhiên còn nhiều tổ chức, cá nhân, nhận thức của nhiều người dân và đặc biệt là những người hút thuốc lá về tác hại của thuốc lá và hút thuốc lá thụ động đối với sức khỏe con người còn hạn chế, vai trò của hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá, nhằm bảo vệ sức khỏe con người vẫn còn chưa được ưu tiên.

Giảm sử dụng thuốc lá, giảm bệnh tật và tử vong do hút thuốc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng sẽ góp phần vào sự thành công của các nỗ lực quốc tế, nhằm kiểm soát các bệnh không lây nhiễm, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, lao và làm giảm ô nhiễm không khí để bảo vệ sức khỏe. Chiến dịch này là cơ hội để thu hút sự quan tâm của các tổ chức, cá nhân trong việc chủ động và tăng cường thực hiện tốt các biện pháp kiểm soát thuốc lá hiệu quả.

Để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, nhằm giảm 1/3 tỷ lệ tử vong sớm do các bệnh không lây nhiễm, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính gây ra vào những năm tiếp theo, việc phòng, chống tác hại của thuốc lá cần phải được coi là ưu tiên hàng đầu của các quốc gia và cộng đồng trên toàn thế giới. Thị xã Duyên Hải cùng cả nước tăng cường phòng, chống tác hại của thuốc lá thông qua việc thực hiện đầy đủ và mạnh mẽ các nội dung của Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới, bao gồm việc ban hành và tăng cường thực thi các chính sách phòng, chống tác hại của thuốc lá. Đưa nội dung phòng chống tác hại của thuốc lá; cấm hút thuốc tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của các cơ quan, đơn vị. Treo biển cấm hút thuốc lá tại các địa điểm cấm hút thuốc như: Tại nơi làm việc, cơ sở Y tế, trường học, khách sạn, nhà hàng và các địa điểm khác theo quy định tại Điều 11 và Điều 12 của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá (Luật PCTH thuốc lá). Đưa quy định hạn chế  hoặc không hút thuốc lá trong đám cưới, hỏi, đám tang, lễ hội trên địa bàn  dân cư vào quy ước ấp, khóm văn hóa; tiến tới xây dựng ấp, khóm văn hóa - sức khỏe với xây dựng cộng đồng dân cư không có người hút thuốc lá. Có hình thức động viên khen thưởng các cá nhân, tổ chức thực hiện tốt công tác phòng chống tác hại thuốc lá. 

Trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, địa phương, người đứng đầu các địa điểm cấm hút thuốc lá trong việc tổ chức thực hiện quy định cấm hút thuốc và nêu cao vai trò gương mẫu không hút thuốc của người đứng đầu (Điều 6, Điều 14 Luật PCTH thuốc lá). Cha mẹ và các thành viên khác trong gia đình, cộng đồng cần thực hiện các biện pháp để tạo ra môi trường trong lành không có khói thuốc lá, bảo vệ sức khỏe của chính mình và con cái, người thân của mình. Trách nhiệm của người hút thuốc: không hút thuốc tại địa điểm có quy định cấm, không hút thuốc trong nhà khi có trẻ em, phụ nữ mang thai, người bệnh, người cao tuổi, giữ vệ sinh chung, bỏ tàn, mẫu thuốc lá đúng quy định khi hút thuốc lá tại những địa điểm được phép hút thuốc lá (Điều 13). Tiếp tục tuyên truyền, truyền thông về tác hại của thuốc lá điếu thông thường, kết hợp với tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng về tác hại của các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha….

Tăng cường kiểm tra việc tuân thủ quy định cấm hút thuốc tại các địa điểm có quy định cấm, quy định treo biển báo cấm hút thuốc, quy định ban hành nội dung Phòng chống tác hại thuốc lá trong kế hoạch hàng năm, quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc trong quy chế nội bộ cơ quan, đơn vị; kiểm tra việc thực hiện quy định cấm quảng cáo, tiếp thị thuốc lá, các địa điểm không bán thuốc lá (Điều 25 Luật PCTH thuốc lá).

Dương Văn Thủy